Στις αρχές του 2023, η Υπουργός Τουρισμού και Περιβάλλοντος της Αλβανίας, Μιρέλα Κουμπάρο, εμφανίστηκε με αισιοδοξία μπροστά στην κοινή γνώμη. Στη διάρκεια μιας ειδικής διάσκεψης για την παρουσίαση των «Επιτευγμάτων, Προκλήσεων και Στόχων της Χρονιάς», μίλησε για τη μεγάλη φιλοδοξία της κυβέρνησης να βελτιώσει ριζικά την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης της χώρας. «Ο στόχος είναι να μηδενιστούν τα προβληματικά νερά κολύμβησης και να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της γαλάζιας σημαίας», δήλωσε, αναφερόμενη στο διεθνές πρότυπο πιστοποίησης παραλιών που προϋποθέτει υψηλή ποιότητα νερού, βιώσιμη διαχείριση και ολοκληρωμένες υπηρεσίες.
Η υπόσχεση αυτή δημιουργούσε ελπίδες, καθώς η Αλβανία, με τις εκτεταμένες ακτογραμμές στο Ιόνιο και την Αδριατική, έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς της Μεσογείου. Όμως, μόλις ένα χρόνο αργότερα, τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) αποκαλύπτουν μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα: η Αλβανία όχι μόνο δεν βελτίωσε την ποιότητα των υδάτων της, αλλά κατρακύλησε στην τελευταία θέση σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Κατάρρευση των δεικτών ποιότητας
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΕΟΠ, η εικόνα είναι ανησυχητική: από τα 119 σημεία που παρακολουθήθηκαν στη χώρα, μόλις το 16% χαρακτηρίστηκε ως “εξαιρετικής ποιότητας”. Το ποσοστό αυτό συνιστά μια δραματική μείωση από το 41% που είχε καταγραφεί μόλις έναν χρόνο νωρίτερα. Για λόγους σύγκρισης, ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα νερά εξαιρετικής ποιότητας φτάνει στο 85,4%.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 22,7% των υδάτων της Αλβανίας κατατάσσονται στην κατηγορία της «κακής ποιότητας» – το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στο ενδιάμεσο, το 46% θεωρείται «καλής ποιότητας» και το 11,8% «επαρκούς».
Η απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι τεράστια και καταδεικνύει πως η χώρα όχι μόνο δεν πλησιάζει τα διεθνή πρότυπα για γαλάζιες σημαίες, αλλά βρίσκεται σε μια πορεία υποβάθμισης.
Οι αιτίες της υποβάθμισης
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το βασικό πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές επεξεργασίας λυμάτων. Σε πολλές παράκτιες περιοχές, τα αστικά λύματα καταλήγουν απευθείας στη θάλασσα ή σε ποτάμια χωρίς να υποστούν καμία επεξεργασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη ρύπανση ακτών που ταυτόχρονα αποτελούν επίκεντρα μαζικού τουρισμού.
Ο Όλσι Νίκα, διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Eco Albania, τονίζει: «Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις πρόσφατες εκθέσεις από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος που δείχνουν την υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης στην Αλβανία. Είμαστε μακριά από τη γαλάζια σημαία. Και αυτό βλάπτει τον τουρισμό».
Επιπλέον, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι περιστασιακές πλημμύρες αυξάνουν τον κίνδυνο, αφού τα δίκτυα αποχέτευσης αδυνατούν να διαχειριστούν τις μεγάλες ποσότητες νερού. Αυτό οδηγεί σε υπερχείλιση και περαιτέρω ρύπανση των παράκτιων υδάτων.
Επιπτώσεις στον τουρισμό
Η ραγδαία αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αλβανία τα τελευταία χρόνια έχει προβληθεί από την κυβέρνηση ως σημαντική επιτυχία. Ωστόσο, η έλλειψη επαρκούς περιβαλλοντικής διαχείρισης απειλεί να μετατραπεί σε μπούμερανγκ.
Οι γαλάζιες σημαίες δεν αποτελούν απλώς σύμβολο ποιότητας αλλά και σημαντικό κριτήριο επιλογής για εκατομμύρια τουρίστες στην Ευρώπη και διεθνώς. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Κροατία επενδύουν σταθερά στη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων και των υποδομών τους, γνωρίζοντας ότι η πιστοποίηση αυτή αποτελεί εγγύηση αξιοπιστίας για τους επισκέπτες.
Αντίθετα, η Αλβανία, με τα υψηλά ποσοστά κακής ποιότητας νερών, κινδυνεύει να δημιουργήσει αρνητική εικόνα στη διεθνή αγορά, ακυρώνοντας εν μέρει τα πλεονεκτήματα που της προσφέρει το φυσικό τοπίο και το χαμηλότερο κόστος διακοπών.
Οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος
Αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, ο ΕΟΠ προτείνει μια σειρά από επείγοντα μέτρα που πρέπει να λάβει η Αλβανία:
Η υπόθεση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης στην Αλβανία αναδεικνύει μια βαθύτερη αντίφαση: από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση επιδιώκει να εντάξει τη χώρα στον χάρτη των υψηλών τουριστικών προορισμών· από την άλλη, η απουσία στοιχειωδών περιβαλλοντικών επενδύσεων υπονομεύει την ίδια αυτή στρατηγική.
Η επίτευξη του στόχου της γαλάζιας σημαίας δεν είναι απλώς θέμα προβολής· απαιτεί συστηματική πολιτική, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και κυρίως δέσμευση σε επίπεδο χρηματοδότησης. Χωρίς αυτά, οι εξαγγελίες παραμένουν κενά λόγια και οι δείκτες, όπως καταγράφονται από τον ΕΟΠ, θα συνεχίσουν να εκθέτουν τη χώρα διεθνώς.
Συμπέρασμα
Η Αλβανία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η γεωγραφική της θέση και το φυσικό της περιβάλλον προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες στον τομέα του τουρισμού. Όμως, η σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης αποτελεί απειλή όχι μόνο για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, αλλά και για την ίδια τη βιωσιμότητα του τουριστικού της μοντέλου.
Η πορεία προς την «γαλάζια σημαία» απαιτεί πλέον όχι απλώς φιλοδοξίες, αλλά συγκεκριμένα και άμεσα βήματα: επενδύσεις σε υποδομές, αυστηρό έλεγχο, και ενεργό συμμετοχή των πολιτών. Διαφορετικά, ο κίνδυνος είναι η Αλβανία να μείνει στο περιθώριο της ευρωπαϊκής τουριστικής αγοράς, με τις ακτές της να αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή αντί για πόλο έλξης.
Η υπόσχεση αυτή δημιουργούσε ελπίδες, καθώς η Αλβανία, με τις εκτεταμένες ακτογραμμές στο Ιόνιο και την Αδριατική, έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς της Μεσογείου. Όμως, μόλις ένα χρόνο αργότερα, τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) αποκαλύπτουν μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα: η Αλβανία όχι μόνο δεν βελτίωσε την ποιότητα των υδάτων της, αλλά κατρακύλησε στην τελευταία θέση σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Κατάρρευση των δεικτών ποιότητας
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΕΟΠ, η εικόνα είναι ανησυχητική: από τα 119 σημεία που παρακολουθήθηκαν στη χώρα, μόλις το 16% χαρακτηρίστηκε ως “εξαιρετικής ποιότητας”. Το ποσοστό αυτό συνιστά μια δραματική μείωση από το 41% που είχε καταγραφεί μόλις έναν χρόνο νωρίτερα. Για λόγους σύγκρισης, ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα νερά εξαιρετικής ποιότητας φτάνει στο 85,4%.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 22,7% των υδάτων της Αλβανίας κατατάσσονται στην κατηγορία της «κακής ποιότητας» – το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στο ενδιάμεσο, το 46% θεωρείται «καλής ποιότητας» και το 11,8% «επαρκούς».
Η απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι τεράστια και καταδεικνύει πως η χώρα όχι μόνο δεν πλησιάζει τα διεθνή πρότυπα για γαλάζιες σημαίες, αλλά βρίσκεται σε μια πορεία υποβάθμισης.
Οι αιτίες της υποβάθμισης
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το βασικό πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές επεξεργασίας λυμάτων. Σε πολλές παράκτιες περιοχές, τα αστικά λύματα καταλήγουν απευθείας στη θάλασσα ή σε ποτάμια χωρίς να υποστούν καμία επεξεργασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη ρύπανση ακτών που ταυτόχρονα αποτελούν επίκεντρα μαζικού τουρισμού.
Ο Όλσι Νίκα, διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Eco Albania, τονίζει: «Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις πρόσφατες εκθέσεις από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος που δείχνουν την υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης στην Αλβανία. Είμαστε μακριά από τη γαλάζια σημαία. Και αυτό βλάπτει τον τουρισμό».
Επιπλέον, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι περιστασιακές πλημμύρες αυξάνουν τον κίνδυνο, αφού τα δίκτυα αποχέτευσης αδυνατούν να διαχειριστούν τις μεγάλες ποσότητες νερού. Αυτό οδηγεί σε υπερχείλιση και περαιτέρω ρύπανση των παράκτιων υδάτων.
Επιπτώσεις στον τουρισμό
Η ραγδαία αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αλβανία τα τελευταία χρόνια έχει προβληθεί από την κυβέρνηση ως σημαντική επιτυχία. Ωστόσο, η έλλειψη επαρκούς περιβαλλοντικής διαχείρισης απειλεί να μετατραπεί σε μπούμερανγκ.
Οι γαλάζιες σημαίες δεν αποτελούν απλώς σύμβολο ποιότητας αλλά και σημαντικό κριτήριο επιλογής για εκατομμύρια τουρίστες στην Ευρώπη και διεθνώς. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Κροατία επενδύουν σταθερά στη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων και των υποδομών τους, γνωρίζοντας ότι η πιστοποίηση αυτή αποτελεί εγγύηση αξιοπιστίας για τους επισκέπτες.
Αντίθετα, η Αλβανία, με τα υψηλά ποσοστά κακής ποιότητας νερών, κινδυνεύει να δημιουργήσει αρνητική εικόνα στη διεθνή αγορά, ακυρώνοντας εν μέρει τα πλεονεκτήματα που της προσφέρει το φυσικό τοπίο και το χαμηλότερο κόστος διακοπών.
Οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος
Αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, ο ΕΟΠ προτείνει μια σειρά από επείγοντα μέτρα που πρέπει να λάβει η Αλβανία:
- Κατασκευή και αναβάθμιση μονάδων επεξεργασίας λυμάτων, με στόχο την πλήρη κάλυψη των αστικών περιοχών.
- Ενίσχυση της εποχικής παρακολούθησης, ειδικά κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται άμεσα οι εστίες ρύπανσης.
- Ενεργός συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μέσω προγραμμάτων ενημέρωσης και δράσεων εθελοντισμού για την προστασία των ακτών.
- Συνεργασία με ευρωπαϊκούς φορείς, ώστε να εξασφαλιστεί τεχνική υποστήριξη και χρηματοδότηση για κρίσιμες υποδομές.
Η υπόθεση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης στην Αλβανία αναδεικνύει μια βαθύτερη αντίφαση: από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση επιδιώκει να εντάξει τη χώρα στον χάρτη των υψηλών τουριστικών προορισμών· από την άλλη, η απουσία στοιχειωδών περιβαλλοντικών επενδύσεων υπονομεύει την ίδια αυτή στρατηγική.
Η επίτευξη του στόχου της γαλάζιας σημαίας δεν είναι απλώς θέμα προβολής· απαιτεί συστηματική πολιτική, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και κυρίως δέσμευση σε επίπεδο χρηματοδότησης. Χωρίς αυτά, οι εξαγγελίες παραμένουν κενά λόγια και οι δείκτες, όπως καταγράφονται από τον ΕΟΠ, θα συνεχίσουν να εκθέτουν τη χώρα διεθνώς.
Συμπέρασμα
Η Αλβανία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η γεωγραφική της θέση και το φυσικό της περιβάλλον προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες στον τομέα του τουρισμού. Όμως, η σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης αποτελεί απειλή όχι μόνο για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, αλλά και για την ίδια τη βιωσιμότητα του τουριστικού της μοντέλου.
Η πορεία προς την «γαλάζια σημαία» απαιτεί πλέον όχι απλώς φιλοδοξίες, αλλά συγκεκριμένα και άμεσα βήματα: επενδύσεις σε υποδομές, αυστηρό έλεγχο, και ενεργό συμμετοχή των πολιτών. Διαφορετικά, ο κίνδυνος είναι η Αλβανία να μείνει στο περιθώριο της ευρωπαϊκής τουριστικής αγοράς, με τις ακτές της να αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή αντί για πόλο έλξης.
Διαβάστε ακόμη

Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών