Το όνομα του χωριού Βρωμερό

Το όνομα Βρωμερό- με ωμέγα εννοιολογικά και ιστορικά- ήταν το νησάκι παράδεισος της Αρχαίας Φοινίκης γεμάτο αμπελώνες, γιδοπρόβατα και όρνιθες απ’ όπου εξασφαλιζόταν η βρώση και η πόση για τους πολίτες της πρωτεύουσας.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ των λέξεων « (η) βρόμα» και (το) «βρώμα». Αυτό το εξηγεί ο φιλόλογος Αποστόλης Ζυμβραγάκης ως εξής:

Η λέξη (η) βρόμα που έχει να κάνει με την έλλειψη καθαριότητας προέρχεται από το ρήμα βρομώ, το οποίο παράγεται από το βρόμος, που παράγεται με τη σειρά του από το αρχαίο ρήμα βρέμω. Και τα τρία (βρέμω-βρόμος-βρομώ) δήλωναν κρότο, θόρυβο και είναι ομόρριζα του βροντή-βροντώ. Το γεγονός ότι ορισμένοι κρότοι ακολουθούνται από δυσοσμία ενέτεινε κάπως την έννοια της λέξεως βρόμα, ώστε να σημαίνει δυσοσμία και στην συνέχεια ακαθαρσία όπως σήμερα.

Όπως φαίνεται από την ετυμολογική προέλευση των λέξεων (βρέμω-βρόμος-βρομώ), η σωστή γραφή της λέξης βρόμα όταν εννοούμε την έλλειψη καθαριότητας είναι η γραφή είναι με -ο- (βρόμα, βρομώ).

Το -ω- εμφανίστηκε πρώτα στο ουσιαστικό βρώμα από παρετυμολογική σύγχυση της λέξης βρόμα με το ουσιαστικό (το) βρώμα που σημαίνει "φάγωμα, η βρώση", το οποίο προέρχεται από το ρήμα βιβρώσκω. Η σύγχυση αυτή προέκυψε από την εκκλησιαστική φράση "σκωλήκων βρώμα και δυσωδία" (νεκρώσιμη ακολουθία).

Στην πραγματικότητα η λέξη βρώμα δεν έχει καμία σημασιολογική σχέση με τη λέξη βρόμα, είναι απλώς παρώνυμα. Η βρόμα σημαίνει έλλειψη καθαριότητας, το βρώμα σημαίνει φάγωμα.

(η) βρόμα < μσν. βρόμα < άρχ. βρομῶ < ἀρχ. βρόμος <ἀρχ. βρέμω

(το) βρώμα < βρῶμα < βιβρώσκω

Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος

Σύμφωνα με τον ιστορικό συγγραφέα Βασίλη Μπαρά υπάρχει ένα γεγονός που έρχεται από την αρχαιότητα γι’ αυτό το μέρος:

« ΄Ενας βασιλιάς της Φοινίκης αρραβώνιασε μέσα στη Φραγκιά μια τσούπρα΄ και επέρασε καιρός πολύς και ο βασιλιάς ετοιμάζονταν να πάγει να πάρει την αρραβωνιαστηκιά του. Και εις το κίνημα απάνω, ήρθαν δύο άνθρωποι επίτηδες και εκατηγόρησαν την τσούπρα, την αρραβωνιαστική του βασιλιά της Φοινίκης και εστάθη ο βασιλιάς και δεν εκίνησε. Του είπαν ότι είναι μονοβύζα η τσούπρα και ο βασιλιάς εκείνους τους εκράτησεν εκεί κι έστειλε άλλους να εξετάσουν και να ιδούν την τσούπρα. Και επήγαν και είδαν ότι ήταν αλήθεια μονοβύζα και έδωσαν είδηση στους γονείς της μονοβύζας ότι ο βασιλιάς της Φοινίκης δεν την παίρνει την τσούπρα. Κι έτσι οι άνθρωποι εκείνοι εγύρισαν στη Φοινίκη και είπαν του βασιλιά ότι η τσούπρα είναι μονοβύζα, και ο βασιλιάς απόλυσε τους δύο ανθρώπους όπου του εκατηγόρησαν την αρραβωνιαστική του.Και ενώ ο βασιλιάς ετοιμάζονταν να πάγει να αρραβωνιάσει άλλην, εβγήκε η αρραβωνιαστική του, η λεγόμενη μονοβύζα, εις τους ΄Αγιους Σαράντα και εχάλασε τον τόπο και ήρθε εις την ξακουσμένη πόλη Φοινίκη και την εχάλασε για το γινάτι που την άφησε ο βασιλιάς. Και αφού την κατέστρεψε, ανέβηκε επάνω εις την ράχη και εχόρευε η μονοβύζα και έλεγε το τραγούδι: «Τι να της κάνω της καρδιάς, της παραπονεμένης; Βολές με κάνει να γελώ, βολές κι αναστενάζω». Επήρε πολλούς σκλάβους και τους έσφαξε στη θέση Βρωμερό. Επήρε σκλάβα και την κυρά Γιωργάκαινα και αυτή δεν ημπόρεσε να περπατήσει, γιατί ήταν ζαλωμένη πολλά ασημικά, ήταν δεκαπέντε ημερών νύφη, και είχε το προικιό της και λένε πως αυτή την επήρε στη Φραγκιά, ήταν λένε αδελφή του βασιλιά της Φοινίκης».

Δυστυχώς, κάποιοι που δε γνώριζαν την ιστορία στην εποχή του Χότζα άλλαξαν αυτό το όνομα σε Μπρέγκας με τη δικαιολογία ότι η έννοια του ήταν αρνητική. Όχι λοιπόν, δεν έχει αρνητική έννοια αν γραφτεί σωστά με ΩΜΕΓΑ.

Ζήσος Λούτσης