Η λέξη Ζωνάρια ετυµολογείται από το αρχαίο ρήµα ζώνυµι και ζωνύω. Στη συγκεκριµένη περιοχή υπάρχει µια δασική ζώνη µε θαµνώδη δέντρα όπως κουµαριές, κέδρους και πουρνάρια.
Είναι χτισµένη στην ανατολική πλαγιά της κοιλάδας του ∆ρύνου, ανάµεσα στα χωριά Κατούνα, Λοβίνα και τη Χαραυγή (παλιά Βάλτιστα) στην ελεύθερη Ελλάδα. Ως προς την τοποθεσία η µονή κτίστηκε σε µέρος που ελέγχει τα χωριά της δυτικής πλευράς από το Γεωργουτσάτες µέχρι το Λόγγο.
Η µονή κτίστηκε περίπου στα µέσα του 16ου αιώνα , και είναι αφιερωµένη στη Γέννηση της Θεοτόκου. Κατά τις πληροφορίες των κατοίκων πανηγύριζε µέχρι την κατάργηση της Ορθοδοξίας δύο φορές το χρόνο, µια στις 15 Αυγούστου και την άλλη στην γιορτή της Αναλήψεως.
Η µονή κτίστηκε περίπου στα µέσα του 16ου αιώνα , και είναι αφιερωµένη στη Γέννηση της Θεοτόκου. Κατά τις πληροφορίες των κατοίκων πανηγύριζε µέχρι την κατάργηση της Ορθοδοξίας δύο φορές το χρόνο, µια στις 15 Αυγούστου και την άλλη στην γιορτή της Αναλήψεως.
Ίσως ανακαινίστηκε εκ θεµελίων την περίοδο του επισκόπου ∆οσίθεου, γιατί αυτό βεβαιώνει η κτητορική επιγραφή245 η οποία αναφέρει:
«ΕΤΟΝ 1761
ΑΡΧΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
ΕΘΕΜΕΛΙ ΩΘΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 10
∆ΙΑ ΣΥΝ∆ ΡΟΜΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡ ΗΟΑΝΟΥ».
και την οποία δεν µπόρεσα να δω, διότι ένα µεγάλο µέρος των τοιχογραφιών έχει καταστραφεί.
Ο ναός είναι σταυροειδής µε νάρθηκα, χωρίς σκεπή τώρα, αλλά από το σωζόµενο τµήµα ενός µικρού µέρους της εισόδου του ναού φαίνεται ότι ήταν σκεπασµένη µε πέτρινη πλάκα. Ο τοίχος του ναού είναι κτισµένος από άσπρη καλοπελεκηµένη πέτρα από έξω, ενώ από µέσα µε ντόπια πέτρα όχι καλής ποιότητας. Στο πάνω µέρος του ναού, που ενώνεται µε τη σκεπή, υπάρχουν τετραγωνισµένες µεγάλες πέτρες διαστάσεων περίπου 40×40 στις οποίες είναι πελεκηµένα διάφορα πτηνά και σταυροί. Πάνω ακριβώς εκεί που ενώνεται ο τοίχος µε τη σκεπή υπάρχει γύρω-γύρω κορνίζα µε οδοντωτές πέτρες. Από έξω όλη η δοµή της µονής είναι άξια θαυµασµού, ιδιαίτερα µπροστά στο ιερό. Το εσωτερικό του ναού, εκτός του νάρθηκα, ήταν εξ ολοκλήρου γεµάτο από τοιχογραφίες, όµως σε µεγάλο µέρος έχουν πέσει, ιδιαίτερα στο µέρος που χωρίζεται ο ναός από τον πρόναο. Γι’αυτές που έχουν µείνει διερωτάται κανείς πόσο θα αντέξουν χωρίς σκεπή. Εκτός από τις τοιχογραφίες δεν έχει µείνει τίποτα από τον καλλωπισµό. Υπήρχαν αρκετά οικοδοµήµατα, από τα οποία απέµειναν µόνο οι τοίχοι, αλλού πιο ψηλά και αλλού µέχρι περίπου στο ένα µέτρο. Πάντως τα κελιά τους ήταν από την αριστερή πλευρά του ναού διότι φαίνονται ακόµα κατά σειρά τα παραθυράκια. Υπήρχε αγίασµα προς τη δεξιά πλευρά αρκετά έξω από τον περίβολο της µονής αλλά παλιά βρισκόταν στο Ιερό.
Στο ιερό υπάρχει η επιγραφή: «Τ.ν θάδε κείνται οι κτ…, Ιακώβου Ιεροµονάχου. ∆ανιήλ. Ζ…, Ιερεµίου. Ζαχαρίου. Χριστοφώρου., Νικοδήµου Κοσµά Ιωάννη των Ιεροµονάχων. Σίµων µοναχού».
Από µια επιγραφή στην αριστερή πλευρά εντός του ιερού βλέπουµε ότι το 1780 ηγούµενος της µονής ήταν ο ∆ανιήλ. Στο ίδιο µέρος, αλλά πιο ψηλά, υπάρχει άλλη επιγραφή µε χρονολογία 1786 και αναφέρεται κάποιος ηγούµενος. Το 1862 έως και το 1887 διατελούσε ηγούµενος της µονής246 ο Ιάκωβος και υποτακτικός ο µοναχός Βαρθολοµαίος, ο κατά κόσµον Βασίλειος ∆ιαµαντής από τους Χιονιάδες Κονίτσης, ο οποίος και διαδέχτηκε τον Ιάκωβο στην ηγουµενία και παρέµεινε µέχρι το 1904, οπότε ευρισκόµενος στην Κωνσταντινούπολη, απεδήµησε. Ο Βαρθολοµαίος ήταν αξιοπρεπής και σεβάσµιος, καλός στην ψυχή και την περίοδο που ήταν ηγούµενος το µοναστήρι ανθούσε από πλευράς οικονοµικής, ενώ από πνευµατική δεν αναφέρεται κάτι ιδιαίτερα. Μετά το θάνατο του άρχισε να παρακµάζει γιατί κανένας από όσους ήρθαν δεν µπόρεσαν να το συντηρήσουν. Ένα διάστηµα ηγούµενος διετέλεσε και ο Ιάκωβος από το Βοδίνο, ο οποίος ήταν καλός, αλλά δεν παρέµεινε διότι µια καλόγρια που ήταν εκεί ήθελε να διευθύνει αυτή και έτσι αυτός αποχώρησε.
Η ακίνητη περιουσία της κοινοτικής ενοριακής µονής Ζωναρίων στη Κατούνα σύµφωνα µε έγγραφο του προξενείου Αργυροκάστρου ήταν γη καλλιεργήσιµη και µη 70 στρεµ., στο χωριό Σελλειό ένας αγρός 5 στρεµ., ένα αµπέλι 12 στρεµ. και ένας υδρόµυλος, στη Λοβίνα ένας υδρόµυλος, 120 περίπου αιγοπρόβατα, 10 περίπου µεγάλα ζώα, ιερά άµφια, σκεύη και έπιπλα διάφορα. Η Μονή είχε οµολογία στην Τράπεζα Αθηνών 251 λιρών Τουρκίας και βρισκόταν στα χέρια του µητροπολίτη ∆ρυϊνουπόλεως και Πωγωνιανής Βασιλείου, την οποία και εισέπραξε το 1932 σύµφωνα µε την Εθνική Τράπεζα.
Πηγή πληροφοριών: Διατριβή επί Διδακτορία της Ευτυχίας Παππά με τίτλο "Η Επαρχία Δρυϊνουπόλεως της Β. Ηπείρου κατά τη νεότερη περίοδο (Τουρκοκρατία, 20ος αιώνας)".
Επόπτης καθηγητής Αθανάσιος Καραθανάσης
Μέλη: καθηγητής πρωτοπρεσβύτερος π. Θεόδωρος Ζήσης, καθηγητής Αθανάσιος Αγγελόπουλος.
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Θεολογική. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Θεσσαλονίκη 2009
Φωτογραφίες: Baruta Photography
Διαβάστε ακόμη:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών